Eens in de zoveel tijd duikt de discussie weer op : wel of niet fotobewerken? Wat mij betreft, is het een non-discussie. De andere partij is het daar dan uiteraard niet mee eens. Anders zouden we namelijk geen discussie hebben. Meestal komt het er op neer dat de ander tegen fotobewerken is (in de discussie doorgaans ‘photoshoppen’ genoemd) en ik van mening ben dat de onbewerkte foto niet bestaat (anders zou ik het immers geen non-discussie vinden).
Ik heb niks tegen fotobewerken. Sterker nog: ik bewerk elke foto die ik maak. En meestal ook heel bewust. Zeker met mijn spiegelreflex fotografeer ik altijd in raw. Met mijn compactcamera meestal ook. Daarna zet ik de foto in Lightroom om in een jpg-bestand. En om dat te doen moet ik keuzes maken. Pas ik de witbalans nog wat aan? Moet ik de foto verscherpen? Moeten bepaalde kleuren meer nadruk krijgen? Moet er ruis weggewerkt worden? Moet de belichting aangepast worden? En de verzadiging en het contrast, moet daar wat mee gebeuren? Etcetera, etcetera. Zelfs als ik er voor kies om niks aan te passen, heb ik al een keuze gemaakt ten aanzien van die vragen. En daarmee een keuze voor het eindresultaat.
Degene waar ik de discussie mee voer, trekt meestal nuffig zijn neus op en zegt: “Ik doe niet aan fotobewerken. Mijn foto’s komen gewoon rechtstreeks zoals ze zijn, uit de camera.” Om er vervolgens nog aan toe te voegen: “Een goede fotograaf maakt zijn foto’s meteen goed, en hoeft ze dus niet meer te bewerken.” Dat laatste deel van de zin wordt dan niet hardop gezegd, maar hangt wel onuitgesproken in de lucht. Ik denk er dan maar het mijne van. Als diegene nou gelooft dat hij een betere fotograaf is als hij het eindresultaat van zijn werk aan de fabrikant overlaat. Want dat is wat hij in feite doet.
De ruwe, onbewerkte data zoals deze door de beeldsensor zijn uitgelezen, zijn op zichzelf niet weer te geven. Daarvoor moeten ze eerst omgezet worden naar een leesbaar formaat. Het kiezen voor een bepaalde omzetting ís het bewerken van een foto, ongeacht of het eindresultaat dichtbij de ervaren werkelijkheid ligt of er mijlenver van af staat.
En als je zelf niet kiest hoe de onbewerkte data moeten worden omgezet, dan doet de fabrikant het wel voor je. Voilà, het jpg-bestand dat uit de camera komt! Dat dit ook maar een interpretatie van de ruwe data is, mag wel blijken uit het plaatje bovenaan dit artikel.
Ik heb 3x hetzelfde beertje op de foto gezet. Meteen achter mekaar; dus bij verder ongewijzigde omstandigheden. Maar wel 3x met een andere camera (van links naar rechts met een Nokia Lumia, een iPhone en een Canon Powershot). Alle drie de keren stond de camera op automatisch. Het plaatje is dan ook gemaakt van drie ‘onbewerkte’ jpg-bestanden. Als die bestanden de eerlijkste (want onbewerkte) foto’s zijn die je met een camera kunt maken, en dus(?) ook de meest getrouwe weergave van de werkelijkheid, dan had ik idealiter drie identieke foto’s gehad. Maar dat is duidelijk niet het geval. Alleen al de kleur is in alle drie de foto’s een tikje anders.
Stel nou dat het duidelijk warmer gekleurde middelste beertje het beste de werkelijkheid weergeeft.
En stel nou dat ik de rechter foto in raw geschoten had, en zo bewerkt zou hebben dat hij precies dezelfde kleur zou hebben als de middelste.
Zou mijn bewerkte raw-foto dan een minder goede foto zijn dan exact dezelfde foto waarbij de fabrikant toevallig wél een goede keuze heeft gemaakt voor de wijze waarop in de camera data vertaald worden naar jpg?
En zou ik een minder goede fotograaf zijn, omdat de vertaling van ruwe data in mijn camera toevallig minder goed is dan die in een andere camera en daarom achteraf nog wat nabewerking nodig heeft?
Ben je echt een betere fotograaf als je per definitie meegaat in de keuze van de fabrikant? Want dat is waar wel of niet bewerken om draait: kies je achteraf voor je eigen fotobewerking of laat je al op voorhand een hoop over aan de keuze van de fabrikant?
En sowieso: is de beste foto wel de foto die de meest getrouwe weergave van de werkelijkheid geeft?
